Historia MAKRUM częścią dziejów Bydgoszczy. 

 

Wybierzmy się w krótką podróż w czasie i przestrzeni.

 

   Zamykamy oczy i… nasz wehikuł ląduje we wsi Bocianowo sprzed ponad 150 lat. Tam, gdzie dziś powstaje nowoczesny budynek stacji kolejowej, bociany zapewne polowały na rechoczące żaby pośród podmokłych łąk. Tymczasem w dalekim Berlinie zapadają ważne decyzje. Oto tędy będzie wiodła Kolej Wschodnia, która połączy stolicę z Prusami Wschodnimi.

 

Stało się! Praca wre. Robotnicy tworzą nasypy, kładą tory, budują ceglany most, wiadukty, stację kolejową. Równolegle stawiane są słupy pod linię telegraficzną. W 1851 uroczyście otwarto nową trasę kolejową. Ale Bydgoszcz to nie jakaś podrzędna stacja na trasie: Berlin – Gdańsk. W naszym mieście zlokalizowano także główne zakłady naprawcze lokomotyw i wagonów oraz siedzibę Dyrekcji Kolei Wschodniej!

 

Bydgoszcz leży nie tylko na szlaku kolejowym, ale i wodnym. Przecież Kanał Bydgoski funkcjonuje już od dziesięcioleci, a barki przewożą tony surowców i gotowych produktów. W Prusach świetnie rozwija się także rolnictwo.

 

Na wprost stacji w kierunku ul. Gdańskiej pobiegnie ul. Dworcowa. Wzdłuż niej oraz sąsiednich ulic osiedli się wielu robotników przybyłych ze wsi i małych miasteczek, zwłaszcza że w 1867 r. zlikwidowano wszelkie opłaty za osiedlanie się w miastach.

 

    Zastanówmy się…

 

Co się w Bydgoszczy i okolicy zmieniło w połowie XIX w.?

 

Mamy kolej, zmechanizowane rolnictwo w państwie pruskim, rzesze robotników i… burżuazję przemysłową, która tworzy coraz to więcej miejsc pracy. A wśród przemysłowców – Hermann Löehnert.

 

Fabrykę Maszyn zakłada w 1868 r. przy obecnej ul. Emila Warmińskiego. W 1884 r.  zostaje ona przeniesiona na ul. Dworcową 13, a w 1912 r. na ul. Leśną (późniejsze MAKRUM). No i jak po nitce do kłębka dotarliśmy do obiektu, który nas najbardziej interesuje. Na domiar historia zatacza koło. Już niedługo nasza fabryka zniknie tak jak jej przodkowie. Będzie istnieć, ale w nowej odsłonie.

 

Löehnert produkuje maszyny rolnicze, maszyny do obróbki drewna, a od 1899 piece obrotowe do cementowni. Zresztą branżę maszynową i metalową charakteryzował szeroki zakres produkcyjny – od maszyn i narzędzi rolniczych, poprzez urządzenia i maszyny do gorzelni, młynów, cukrowni, tartaków, na maszynach i kotłach parowych kończąc. Fabryka Löehnerta swój rozwój zawdzięczała głównie produkcji specjalnych młynów do przemiału cementu, rud metali czy nawozów sztucznych. Głównym odbiorcą tych urządzeń był przemysł cementowy Rzeszy oraz wielu innych krajów.

 

Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę losy fabryki były zmienne, podobnie jak wielu innych w trudnym okresie międzywojennym. Korzystny wpływ na rozwój przemysłu miała budowa portu w Gdyni, rozbudowa miasta oraz związane z nią inwestycje. Wydatnie wzrosła produkcja w rozwiniętych już gałęziach  przemysłu, a niektóre firmy dostosowały się do zmieniających się warunków. W tym czasie Bydgoska Fabryka Budowy Maszyn H. Löehnerta podjęła produkcję maszyn budowlanych i drogowych. Jednakże w latach wielkiego kryzysu ekonomicznego nastąpiło dość raptowne zahamowanie rozwoju firmy. Obok przyczyn bezpośrednio wynikających z kryzysu na kondycję tej fabryki miały wpływ także czynniki subiektywne, np. nieodpowiednie zarządzanie finansami.  Niestety, źle zaplanowane inwestycje z zaciągniętego wysokoprocentowego kredytu oraz niewłaściwa kalkulacja na niektóre wyroby spowodowały na początku lat trzydziestych nieomal likwidację tego przedsiębiorstwa. W Dzienniku Bydgoskim z 19 listopada 1932 r. pisano, że fabryka  Löehnerta stała nieczynna. Do końca 1938 r. firma ta znajdowała się w stanie upadłości. Wówczas powołano do życia spółkę dzierżawców zakładu pod nazwą: Pomorska Fabryka Maszyn Spółka z o.o. w Bydgoszczy. Jeszcze przed wybuchem wojny uruchomiono produkcję maszyn i urządzeń dla cementowni oraz nowych maszyn do kruszenia materiałów twardych. Ponadto produkowano maszyny stosowane w młynach, cukrowniach, cegielniach, różnego rodzaju kotły i zbiorniki, np. do gazu, urządzenia transportowe, konstrukcje żelazne, tabor kolejek wąskotorowych. Na podkreślenie zasługuje m.in. zainstalowanie w fabryce urządzeń produkujących maszyny krusząco – mielące, które wcześniej dostarczał na rynek przemysł niemiecki. Niestety wojna zniweczyła szanse na rozwój ekonomiczny tej firmy.

 

W czasie II wojny światowej fabryka została dostosowana do potrzeb militarnych III Rzeszy. Produkowano sekcje do łodzi podwodnych, windy, kotwice itp.

 

Po okupacji niemieckiej fabrykę znacjonalizowano, rozbudowano i unowocześniono. Firma pod nazwą MAKRUM (MASZYNY KRUSZĄCO-MIELĄCE) zdobyła międzynarodowe uznanie jako producent kruszarek oraz maszyn do przemysłu wydobywczego.  Stała się prestiżowa dzięki inwestycjom rządowym - zbudowano Wydział Konstrukcji Ciężkich z Oddziałem Obróbki Mechanicznej i Kotlarni Ciężkiej z Laboratoriami.

 

W lipcu 2007 roku MAKRUM S.A. zadebiutowała na warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych. Na początku 2008 roku zrealizowano główny cel emisyjny: nastąpiło przejęcie szczecińskiej Stoczni Pomerania.  W styczniu 2014 roku połączono spółki MAKRUM S.A. oraz Immobile sp. z o.o. oraz nadano nazwę Grupa Kapitałowa IMMOBILE S.A.

 

Grupa Kapitałowa IMMOBILE S.A. składa się ze spółek funkcjonujących w czterech odrębnych sektorach rynku:

 

·       nieruchomości

·       hotelarstwo

·       przemysł ciężki, m.in. cementowy, drogowy, stoczniowy, wydobywczy

·       budownictwo.

 

Fabryka ostatecznie zostanie przeniesiona w 2019 r. na tereny po zlikwidowanych Zakładach Chemicznych  Zachem w Bydgoszczy. Na tym obszarze natomiast powstanie kompleks budynków mieszkaniowych, biurowych, handlowych i hotelowych pn. Platanowy Park, którego inwestorem jest  właśnie Grupa Kapitałowa IMMOBILE S.A. Projekt na zdjęciach internetowych wygląda imponująco. Naszym zadaniem będzie uważna obserwacja zachodzących zmian i ich dokumentowanie. 

 

Miasto tętni swoim własnym rytmem, nieustannie się zmienia, przeobraża i pięknieje. Dawniej ul. Warmińskiego i ul. Dworcowa położone były na obrzeżach miasta. Wraz z rozwojem Bydgoszczy znalazły się w ścisłym centrum, więc zaszła potrzeba zmiany lokalizacji fabryki. Po stu latach okazało się, że i ul. Leśna wcale nie wiedzie prosto do Lasu Gdańskiego, ale biegnie przez jedną z najbardziej atrakcyjnych bydgoskich dzielnic.

 

Na tym kończy się nasza opowieść o fabryce, w której pracowało wiele pokoleń bydgoszczan. Pracownicy pozostawili tu swoje serca, a zabrali wspomnienia i radosne, i smutne, jak to w życiu bywa.

 

Wszyscy mamy jednak wiele powodów do zadowolenia. Dzieło ekonomiczne, które zapoczątkował Hermann Löehnert przyniosło wiele korzyści naszemu miastu, a obecnym pracodawcom  Grupy Kapitałowej IMMOBILE S.A. życzymy dobrych wyników, stwarzania nowych miejsc pracy, a wszystkim bydgoszczanom dumy z prężnie działającej firmy w Polsce i za granicą.

 

 

 

Arleta Kępa

 

 

 

Źródła:

• Historia Bydgoszczy, t. 1, Warszawa – Poznań 1991

• Historia Bydgoszczy, t. 2, Bydgoszcz 1999

• Piękna stara Bydgoszcz, t. 1 z serii Bydgoszcz miasto na Kujawach, Bydgoszcz 2007